Sealand leżący na dawnej betonowej platformie przeciwlotniczej
Sealand powstał w
1967 roku kiedy opuszczona platforma została zajęta przez
Roya Batesa, który ogłosił się księciem. Jego współpracownicy, przyjaciele i rodzina twierdzą, że jest to niezależne, niepodległe od korony brytyjskiej (
suwerenne)
państwo. Sealand nie jest jednak uznany ani jako suwerenne
państwo, ani nawet jako
quasi-państwo. Znajduje się zaś w jednej grupie wraz z takimi tworami jak
Seborga czy
Hutt River, które w ogóle nie są elementem międzynarodowej polityki (choć część z nich do tego aspiruje), jak to ma miejsce w przypadku np.
Cypru Północnego czy
Somalilandu, a ich "istnienie" wynika w głównej mierze z ich ignorowania lub traktowania jako swoisty folklor przez władze poszczególnych państw. Wspomniane byty są w języku angielskim określane jako
micronations, co jednak nie przekłada się na polskie określenie
mikronacje - które z kolei jest zazwyczaj stosowane w odniesieniu do
państw wirtualnych (por.
państwa nieuznawane).
Sealand widziany z pokładu łodzi
Nagrywanie filmu dokumentalnego na platformie
Serwery internetowe na platformie
Fort Roughs (Rough Tower) został zbudowany w
1942 roku. Obejmuje on
nadbudówkę z dwiema
wieżami, połączonymi pokładem, na którym mogą być wznoszone inne budowle. W
wieżach znajdowały się pomieszczenia, które mieściły
sprzęt radarowy. Bliźniacze wieże zostały podzielone na siedem
pięter, gdzie znajdowały się m.in.
jadalnia,
sypialnie, obszary składowania
amunicji i
generator prądu. Platformę wyposażono w
dźwig, który używany był do wciągania dostaw lub ludzi na pokład.
11 lutego 1943 roku fort został przyholowany na ławicę Rough Sands, następnie jego podstawę zalano, aby konstrukcja osiadła na dnie. W tym czasie platforma znajdowała się poza wodami terytorialnymi Wielkiej Brytanii. Nadbudówka fortu znajdowała się powyżej linii wodnej pozostając widoczna z wybrzeża Anglii. Platforma była eksploatowana przez okres
II wojny światowej, w czasie której stacjonowało tu 140 żołnierzy. Po zakończeniu działań wojennych większość personelu ewakuowano. Brytyjski rząd wykorzystywał Rough Tower do różnych celów aż do
1956 roku, gdy cały personel został ostatecznie usunięty, wywieziono także większość wyposażenia.
W styczniu 1967 r. nieczynną platformę zajął
Roy Bates, który był nękany problemami podatkowymi w Wielkiej Brytanii. Problemy te wynikały z założenia przezeń w 1965 r. pirackiej stacji radiowej. Po nałożeniu nań grzywny i nakazie zdemontowania nadajnika radiowego, Roy Bates zamierzał znaleźć inne miejsce dla swojej stacji. Jego wybór padł właśnie na Fort Roughs, jedną z dawnych wojskowych platform znajdujących się wówczas na wodach międzynarodowych, a więc poza brytyjskim prawem, jednak na tyle blisko brytyjskiego wybrzeża, że bez większych problemów można było zeń nadawać audycje radiowe.
2 września 1967 roku Roy Bates przemianował Roughs Tower na niezależne księstwo, któremu nadał nazwę Sealand. Krok ten podyktowany był chęcią utrzymania niezależności radia i jego właścicieli.
W 1968 r. Roy Bates został aresztowany w czasie pobytu w Wielkiej Brytanii i oskarżony o ostrzelanie kutra brytyjskiego. Jednak
25 listopada 1968 sąd uznał, że Roy Bates nie może być sądzony przed brytyjskim sądem, gdyż incydent wydarzył się poza (ówczesnymi) wodami terytorialnymi Wielkiej Brytanii, a więc na obszarze nie objętym brytyjską jurysdykcją.
W 1975 r. przyjęto konstytucję "księstwa", wprowadzono
flagę,
herb i
hymn. Postanowiono również wprowadzić (już w 1972 r.) jednostkę monetarną - dolary Sealandu, które Roy Bates zamówił w mennicy, a także znaczki pocztowe. Ustanowiono także rząd z premierem, którym został niemiecki prawnik Alexander Achenbach.
Różnica poglądów doprowadziła jednak szybko do dymisji premiera i wydalenia go z księstwa. Alexander Achenbach postanowił jednak odzyskać władzę – w sierpniu 1978 r. dokonał wraz z kilkoma innymi osobami najazdu na platformę i przejęcia władzy. Roy Bates korzystając z pomocy znajomych odbił platformę, od tego czasu Alexander Achenbach uznaje się za jedynego prawowitego władcę Sealandu i powołał rząd na uchodźstwie.
W
1989 roku nowym premierem rządu na uchodźstwie został Johannes Seiger. Rząd ten zmienił konstytucję i na miejsce Roya Batesa mianował księciem holenderskiego prawnika Adriana Oomena.
W 1987 r.
Wielka Brytania zapowiedziała zwiększenie obszaru wód terytorialnych z 3 do 12 mil. Dzień przed wprowadzeniem przez Wielką Brytanię 12-milowej strefy,
30 września 1987 roku, książę Roy zarządził dekretem 12-milową strefę wód terytorialnych Sealandu
[3]. Następnego dnia Sealand znalazła się jednak zgodnie z prawem międzynarodowym na brytyjskich wodach terytorialnych.
W
1998 r. w Sealandzie pojawił się Sean Hastings, który zaproponował spółkę w zamian za ustawienie na platformie serwerów komputerowych. Zamierzał stworzyć "raj internetowy", bez rządowej kontroli zabraniającej hazardu lub
pornografii i bez kontroli nad pocztą elektroniczną.
W
czerwcu 2006 na platformie wybuchł pożar spowodowany awarią generatora prądu. Ogień strawił znaczną część sprzętu i instalacji w jednej z podpór
[4]. Szkody spowodowane przez
pożar szacuje się na 1 mln USD [£ 500.000]
[5].
W styczniu
2007 Michael Bates, syn Roya Batesa, pełniący funkcję księcia-regenta, wystawił Sealand na sprzedaż za pośrednictwem hiszpańskiej agencji nieruchomości
[6][7][8]. Minimum za jakie sprzeda książę swoje państwo wynosi sto milionów dolarów. Agencja nieruchomości sprzedająca Sealand żąda jednak 750 mln euro
[9]. Na ofertę odpowiedział serwis
The Pirate Bay rozpoczynając publiczną zbiórkę pieniędzy na zakup platformy
[10]. Szwedzcy piraci zamierzali zainstalować tam serwery, z których bezpłatnie można było udostępniać najnowsze filmy, gry i muzykę
[11]. Książę Michael Bates zbojkotował tę ofertę
[12].
Ostatecznie funkcjonowanie platformy w Internecie zakończyło się w listopadzie
2008[13].
Sealand widziany z pokładu samolotu
Początkowo platforma wykorzystywana była jako siedziba pirackiego
Radia Essex. Z czasem
Roy Bates zaczął emitować
znaczki pocztowe Sealandu i monety, co przynosiło pewne
dochody. Duże
pieniądze pojawiły się w
2000 wraz z firmą internetową
HavenCo Ltd., zarejestrowaną na
karaibskiej wyspie Anguilla.
HavenCo ulokował na platformie swoje serwery (połączenie odbywa się drogą satelitarną), znajdując tu miejsce, w którym zawartość udostępnianych treści internetowych jest poza jakąkolwiek
państwową kontrolą. Duży
zyskprzyniosła też sprzedaż
paszportów. W ciągu pierwszych
dwóch lat ich wydawania, sprzedano
160 tysięcy sztuk po 5700
dolarów[9].
Ustrój polityczny i sytuacja prawna[edytuj]
- Kiedy Paddy Roy Bates i jego współpracownicy zajęli Roughs Tower w 1967 roku, znajdowała się ona na wodach międzynarodowych, poza jurysdykcją Wielkiej Brytanii i innych suwerennych państw.
- W 1968 r. zapadła decyzja, w której angielski sąd, w którym toczyła się sprawa księcia Paddy Roya Batesa, uznał że Roughs Tower znajduje się na wodach międzynarodowych, a więc poza granicami jurysdykcji jakiegokolwiek państwa. Uznano to za uznanie suwerenności Sealandii[14].
Obydwa fakty jednak de facto o niczym nie przesądzają – platforma to nie ląd (można ją traktować analogicznie jak statek), a wymogiem istnienia państwa jest posiadanie terytorium lądowego, angielski sąd jedynie stwierdził, że platforma wówczas znajdowała się poza państwową jurysdykcją, a nie, że była suwerenna.
Przypisy
- ↑ Brak jakiejkolwiek powierzchni lądowej, powierzchnia sztucznej platformy wynosi 560 m² (0,00056 km²)
- ↑ Tiny North Sea tax haven for sale. 08/01/2007. ABC News Online
- ↑ Zgodnie z prawem morza, a zwłaszcza konwencją o szelfie kontynentalnym z 1964 r. i konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza, sztuczne instalacje nie mają statusu wyspy i nie można wokół nich wyznaczać morza terytorialnego, czy wyłącznej strefy ekonomicznej. W związku z tym dekret Roya Batesa o wyznaczeniu strefy wód terytorialnych Sealandu był bezprawny
- ↑ "Sealand on Fire"
- ↑ Sealand News - News & Information from the Principality of Sealand
- ↑ Sealand - wyspa piratów? :: PCLab.pl
- ↑ BBC NEWS | UK | England | 'Smallest state' seeks new owners
- ↑ Sealandia - raj dla piratów? - Aktualności IDG.pl
- ↑ 9,0 9,1 Sealandia - milion euro za metr. money.pl, 2007-01-09. [dostęp 2010-11-20].
- ↑ Welcome to buysealand.com
- ↑ Piraci chcą mieć własne państwo. dziennik.pl, 2007-10-12. [dostęp 2010-11-20].
- ↑ Safepeer- p2p serwis informacyjny - Sealandia nie będzie państwem piratów. 2010-01-23. [dostęp 2010-11-20].
- ↑ Offshore hosting firm HavenCo lost at sea. The Register, 25 listopada 2008.
- ↑ The Principality of Sealand
Bibliografia[edytuj]
- Leszek Talko, Sealandia. Królestwo za koniak. Duży Format z 8 grudnia 2003 r.
- Leszek Talko, Raj cyberanarchistów. Gazeta Wyborcza z 7 grudnia 2003 r.
- Remigiusz Mielcarek, Księstwo Sealand w: Mikrokraje Europy, Sorus, Poznań 2005
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Oficjalna strona Księstwa Sealandii
- Polska strona o Sealandii
- Serwis informacyjny Sealandii
- Galeria fotografii związanych z księstwem
- Położenie na Google Maps
- Galeria znaczków
The World
The World i inne projekty wybrzeża
Dubaju
- Artykuł nt. statusu prawnomiędzynarodowego Sealandii Torpedownia
Torpedownia na Babich Dołach
Torpedownia – polska nazwa zwyczajowa centralnego obiektu niemieckich ośrodków badawczych
torped, budowanych na terenie Polski w czasie
II wojny światowej. Torpedownia była to hala montażowa torped wraz z urządzeniami do próbnych strzelań, wybudowana na dnie
akwenu, w odległości kilkuset metrów od brzegu. Połączona z brzegiem
molo, po którym odbywał się za pomocą kolejki wąskotorowej transport podzespołów torped, ostatecznie montowanych w hali. W niemieckiej nomenklaturze budynek ten nazywano
Schießstand.
Pierwszą torpedownię wybudowano w Niemczech na krótko przed wybuchem
I wojny światowej; była jednym z obiektów Cesarskich Warsztatów Torpedowych.
Na terenie okupowanej Polski funkcjonowały dwa hitlerowskie ośrodki badawcze torped. Obydwa zlokalizowano w
Gdyni (wówczas – Gotenhafen):
Torpedowaffenplatz Hexengrund w Babim Dole (dziś
Babie Doły) oraz
Torpedo Versuchsanstalt Oxhoft na
Oksywiu. TWP było ośrodkiem badawczym
Luftwaffe (hitlerowskie lotnictwo), TVA –
Kriegsmarine (hitlerowska marynarka wojenna). Oba ośrodki badawcze, choć niezależne formalnie od siebie, połączone były kolejką wąskotorową (przezwaną przez samych Niemców złośliwie
Kaszubskim Ekspresem) – biegnącą wzdłuż plaży od portu na Oksywiu do ośrodka w Babich Dołach. TWP pracował głównie nad torpedami lotniczymi, TVA – akustycznymi. Ośrodki korzystały także z jednego wspólnego poligonu na zatoce Gdańskiej, na wysokości Jastarni, oddalonego 12 kilometrów od TWP. Torpedownię posiadały również warsztaty torpedowe
Gerätewerke Pommern Madüsee, położone nad jeziorem
Miedwie (w okolicach
Szczecina).
Torpedownie w Gdyni są identycznej konstrukcji. Budynek oprócz hali montażowej i pomieszczeń techniczno-inżynierskich, posiadał także wieżę obserwacyjną, z której urządzenia skierowane w głąb
Zatoki Gdańskiej śledziły tor wystrzelonej torpedy. Na dnie zatoki wydrążony był specjalny korytarz, którym poruszała się torpeda. Wystrzelone testowe torpedy były wyławiane przez okręty i poddawane analizie w zakładach. W skład TWP wchodziło kilkanaście budynków (warsztaty, magazyn głowic i torped, hamownia silników, elektrownia itp.), torpedownia wraz z drewnianym portem oraz lotnisko z dwoma pasami startowymi. TWP, jako ośrodek badawczy Luftwaffe, równolegle przeprowadzała próby odpalania torped bezpośrednio z samolotów. Zrzut następował nad zamkniętym akwenem, wzdłuż którego ulokowano dwa punkty obserwacyjno-pomiarowe. Znajdowały się w nich urządzenia nazywane po niemiecku
kinotheodolit, rejestrujące proces zrzutu torpedy z samolotu.
Torpedownię na Oksywiu oddano do użytku już w
1940 roku. Rozkaz powołujący ośrodki badawcze torped Luftwaffe podpisano w listopadzie 1940. TWP uroczyście otwarto
4 lipca 1942. Z obszaru Gdyni Niemcy ewakuowali się w początkach kwietnia
1945 r.
Charakterystyka[edytuj]
Torpedownia na Babich Dołach[edytuj]
Wybudowana na
kesonach zatopionych w odległości trzystu metrów od brzegu (dokładne położenie geograficzne:
54°35′16″N18°32′44″E (pokaż mapę) ). Nieremontowana i niewykorzystywana po wojnie popadła w ruinę, a basen portu uległ zamuleniu. Po wojnie zniszczono ostatni odcinek molo przy torpedowni, aby utrudnić dostęp do budynku. Urządzenia z samej torpedowni i całego TWP w większości przejęte zostały przez Armię Czerwoną i zostały wywiezione do
ZSRR, gdzie prawdopodobnie nigdy nie były ponownie zmontowane i uruchomione. Pomost i zabudowania portu były do
lat 80. XX wieku regularnie wykorzystywane przez wojskowych płetwonurków jako akwen do ćwiczeń. Również – przez amatorów jachtingu i latem przez wypoczywających na plaży. Ostatecznie resztki molo wysadzono w powietrze w połowie
lat 90. XX wieku. Torpedownię, dzielnie opierającą się upływowi czasu, zmogły srogie zimy z przełomu
lat 70. i 80. ubiegłego stulecia – wtedy zawaliła się frontowa ściana, poważnie nadwerężając konstrukcję budynku.
Panorama pozostałości po TWP w Babich Dołach
Torpedownia na terenie portu wojennego na Oksywiu (tzw. Formoza)[edytuj]
Oksywie, w głębi Babie Doły
Została zbudowana na podstawie skrzyni ze
ścianek Larsena wypełnionej piaskiem, na końcu 500 m mola, współrzędne geograficzne
54°32′55″N 18°34′02″E (pokaż mapę) . Eksploatowana jest do dzisiaj, chociaż w innym od pierwotnego charakterze. Po wojnie rozebrano – zbędną – wieżę obserwacyjną. Nadal mogą do niej przybijać mniejsze jednostki pływające
Marynarki Wojennej RP (maksymalnie trałowce bazowe). Molo, początkowo drewniane, po pożarze w czerwcu
1979 prowizorycznie naprawione, następnie zastąpiono betonowym pomostem. Przezwana „Formozą” – ze względu na skojarzenie położenia budynku przy potężnych zabudowaniach portu wojennego na Oksywiu z ulokowaniem
Tajwanu (dawniej –
Formosa) wobec
Chin.
Od powstania podstawową jej funkcją były próbne strzelania torped kontynuowane do lat osiemdziesiątych. Po zastąpieniu
torped parogazowych, niewymagającymi okresowego przestrzeliwania
torpedami elektrycznymi i
tlenowymi, prowadzono do końca lat osiemdziesiątych jedynie strzelania szkolne.
Kolejno powstawały stacje do pomiaru pól (w nawiasie wykonawcy):
Od przejęcia przez
LWP zdarzył się jeden śmiertelny wypadek. Utonął żołnierz zawodowy, kąpiący się samowolnie mimo obowiązujących zakazów. Będący na miejscu płetwonurek ruszył mu na pomoc, ale z głębokości 11 metrów wyciągnął już martwe ciało.
„Formoza”, torpedownia w Gdyni-Oksywiu
Wieże obserwacyjne na zatoce Gdańskiej[edytuj]
Wieża obserwacyjna na Zatoce Gdańskiej
W czasie wojny zbudowano trzy (dwie dotrwały do XXI wieku). Wzdłuż nich wytyczono korytarz do zrzutu torped lotniczych przez samoloty z eskadry Luftwaffe wchodzącej w skład ośrodka TWP (na potrzeby eskadry zbudowano pas startowy, istniejący do dziś – tzw. „czarny pas”). Jedną z wież w latach 90. XX wieku zakupił od Urzędu Morskiego prywatny przedsiębiorca, który planował wykorzystać obiekt komercyjnie i założyć w niej restaurację, co ostatecznie się nie udało.
Torpedownia na jeziorze Miedwie[edytuj]
Ośrodek po wojnie znalazł się na terenie bazy Armii Czerwonej. Dziś torpedownia na
Miedwiu nie ma żadnego zastosowania militarnego. Wciąż znajduje się na terenie jednostki wojskowej i nie ma do niej swobodnego dostępu. Nieduży budynek, ulokowany trzydzieści metrów od brzegu. Były w nim tylko urządzenia do odpalania torped i obserwacyjno-pomiarowe. Współrzędne geograficzne:
53°18′14″N 14°52′51″E (pokaż mapę)- Friedrich Lauck, Der Lufttorpedo. Entwicklung und Technik in Deutschland 1915–1945, Monachium 1981
- Obiekty podwodne i militaria Zatoki Gdańskiej, praca zbiorowa, Gdynia 2001
Linki zewnętrzne[edytuj]
Linki zagraniczne: